Kanna to roślina lecznicza o silnym tradycyjnym zastosowaniu w kulturze południowoafrykańskiej.
W tym artykule przyjrzymy się korzyściom zdrowotnym kanna, jej bezpieczeństwu i tradycyjnym zastosowaniom.
Czym jest Kanna?
Roślina kanna jest krótkotrwałym wieloletnim sukulentem pochodzącym z Afryki Południowej.
Łacińska nazwa tego zioła to Sceletium tortuosum. Kanna jest również znana jako channa, kougoed i sceletium.
Kanna była używana przez ludy Khoikhoi i San w Afryce Południowej od tysięcy lat. Wiadomo, że roślina ta pomaga złagodzić pragnienie, głód i zmęczenie.
Mówi się również, że poprawia nastrój i jest stosowana jako środek uspokajający.
Korzyści zdrowotne wynikające ze stosowania Kanna:
Chociaż Sceletium tortuosum ma wiele rzekomych korzyści zdrowotnych, istnieją ograniczone badania naukowe na jego temat.
Poniżej znajdują się najważniejsze potwierdzone badaniami korzyści zdrowotne kanna i jej aktywnych związków.
1. Może zmniejszać niepokój i stres
Kanna jest uważana za skuteczne zioło na niepokój. Zioło to jest również uważane za przydatne w zarządzaniu poziomem stresu.
Zaburzenia lękowe mogą objawiać się jako lęk społeczny lub nieśmiałość. Nieleczony, łagodny lęk może prowadzić do szkodliwych strategii radzenia sobie lub poważniejszych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja.
Zembrin® to standaryzowany ekstrakt z kanna, który zawiera cztery aktywne alkaloidy: mesembrenon, mesembrenol, mesembranol i mesembrine. Standardowa dawka Zembrin® wynosi 25 mg dziennie. Zembrin® został dobrze przebadany w kilku badaniach klinicznych na ludziach.
Podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo badanie dotyczyło wpływu preparatu Zembrin® na lęk i funkcje poznawcze. Naukowcy wykorzystali 16 zdrowych uczestników i zbadali ich ciało migdałowate, które jest częścią mózgu regulującą lęk i strach. Wyniki Zembrin® wykazały zmniejszenie reaktywności ciała migdałowatego na strach, co wskazuje na potencjalne działanie przeciwlękowe Zembrin®.
W innym badaniu z podwójnie ślepą próbą zbadano właściwości przeciwlękowe preparatu Zembrin®. Wyniki wykazały znaczne obniżenie poziomu lęku u uczestników stosujących Zembrin®.
W badaniu klinicznym zbadano wpływ ekstraktu Sceletium tortuosum na hormony stresu, w tym kortyzol. W badaniu zastosowano dawkę 1 mg ekstraktu kanna zawierającego alkaloid mesembrine. Wyniki sugerują, że ekstrakt z kanna pozytywnie wpłynął na regulację hormonów stresu, w tym produkcję glukokortykoidów, które są hormonami steroidowymi wytwarzanymi w nadnerczach.
Podsumowanie:
Badania wskazują, że kanna może pomóc zmniejszyć poziom lęku i stresu. Potrzebne są dodatkowe badania kliniczne na dużą skalę, aby zweryfikować te odkrycia.
2. Może poprawiać funkcje poznawcze
Badania wskazują, że kanna korzystnie wpływa na funkcje poznawcze i ogólne zdrowie mózgu.
Mózg jest centrum dowodzenia dla układu nerwowego i umożliwia myślenie, pamięć, ruch i emocje. Utrzymanie zdrowia mózgu jest najważniejszym celem w dążeniu do zdrowia i długowieczności.
W badaniu z podwójnie ślepą próbą zbadano neurokognitywne działanie Zembrin® w porównaniu z placebo. Wykazano, że Zembrin® przyjmowany w dawce 25 mg dziennie przez trzy tygodnie poprawia funkcjonowanie mózgu, w szczególności w zakresie szybkości przetwarzania, szybkości psychomotorycznej i złożonej uwagi. Ponadto wykazano pozytywne zmiany nastroju i snu.
Naukowcy badali wpływ preparatu Zembrin® na aktywność mózgu podczasg poznawczych i emocjonalnych w randomizowanym badaniu klinicznym z podwójnie ślepą próbą z udziałem 60 uczestników. Wyniki wykazały, że Zembrin® miał pozytywny wpływ na wydajność mózgu, uwagę i pamięć.
Podsumowanie:
Badania kliniczne wykazują, że kanna może wspomagać zdrowie mózgu.
3. Może mieć działanie antydepresyjne
Badania pokazują, że kanna może być skutecznym ziołem na depresję.
Depresja jest powszechnym zaburzeniem psychicznym, szacuje się, że cierpi na nią 5% dorosłych. Charakteryzuje się uporczywym smutkiem i brakiem zainteresowania lub przyjemności z wcześniej satysfakcjonujących lub przyjemnych czynności. Może również zaburzać sen i apetyt.
Badania kliniczne wykazały, że trzy główne alkaloidy kanna: mesembryna, mesembrenon i mesembrenol są inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny, co może mieć działanie przeciwdepresyjne.
W niedawnym badaniu na zwierzętach z 2022 r. porównano Zembrin® z escitalopramem, powszechnie stosowanym lekiem przeciwdepresyjnym. Wyniki wykazały, że zarówno Zembrin, jak i escitalopram miały podobne działanie przeciwdepresyjne.
Podsumowanie:
Badania na małą skalę wskazują, że kanna może być pomocna dla osób z depresją. Potrzebne są dodatkowe badania kliniczne na dużą skalę, aby zweryfikować te efekty antydepresyjne.
4. Może pomóc złagodzić ból
Korzyści płynące ze stosowania kanna obejmują również jej właściwości przeciwbólowe.
Kanna była tradycyjnie stosowana jako środek przeciwbólowy przez rdzenne plemiona Khoi i San w Afryce Południowej. Roślina była żuta bezpośrednio lub palona w celu złagodzenia bólu.
Badanie na zwierzętach wykazało, że alkaloid mesembrine rośliny kanna ma właściwości przeciwbólowe (łagodzące ból) bez zakłócania równowagi lub koordynacji.
Podsumowanie:
Tradycyjna wiedza wskazuje, że kanna może pomóc zmniejszyć ból. Aby zweryfikować to twierdzenie, potrzebne są badania kliniczne na ludziach.
5. Właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne:
Kanna korzystnie wpływa na organizm dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym i przeciwzapalnym.
Badanie in vitro wykazało, że ekstrakt z kanna jest cytoprotekcyjny (zapewnia ochronę komórek przed szkodliwym działaniem), ma działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne oraz jest bogaty w polifenole.
Inne badanie in vitro wykazało, że ekstrakt z kanna może być korzystny w przypadku zapalenia ogólnoustrojowego o niskim stopniu nasilenia ze względu na jego działanie cytoprotekcyjne i łagodne działanie przeciwzapalne.
Podsumowanie:
Badania laboratoryjne wskazują, że kanna ma właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne.
Bezpieczeństwo Kanna:
Nie ma wystarczających informacji na temat bezpieczeństwa kanna, jak również żadnych znanych poważnych działań niepożądanych lub interakcji ziołowo-lekowych.
Zaleca się jednak unikanie kanna w przypadku przyjmowania leków przeciwdepresyjnych lub innych leków psychiatrycznych.
Ciąża i laktacja:
Tradycyjnie kobiety żuły kanna w czasie ciąży, aby złagodzić nudności, niestrawność i zaparcia. Przyjmowana w dużych dawkach może mieć działanie uspokajające.
Dawkowanie:
Jako środek wspomagający żucie (stosowanie tradycyjne): żuć materiał roślinny; 500 do 1500 mg dziennie.
Zembrin®: 25-50 mg dziennie (co odpowiada 50-100 mg materiału roślinnego).
Zrównoważony rozwój:
Kanna nie znajduje się na liście United Plant Saver’s „zagrożonych” roślin, które są wrażliwe na wpływ działalności człowieka. W związku z tym można ją uznać za roślinę niskiego ryzyka. Roślina może być uprawiana komercyjnie lub dziko.
Nazewnictwo i taksonomia:
Naukowa (łacińska) nazwa Kanna to Sceletium tortuosum. Należy do rodziny roślin Aizoaceae (tj. nagietków).
Nazwa rodzajowa Sceletium pochodzi od łacińskiego słowa „sceletus„, które odnosi się do charakterystycznych dla rośliny szkieletowatych liści.
Jej potoczna nazwa kanna oznacza „coś do żucia” lub „nadaje się do żucia”, co odnosi się do jej historycznego zastosowania jako środka żującego.
Korzenie rośliny są włókniste, gałęzie smukłe, a liście płaskie, soczyste, a latem stają się szkieletowate. Kwiaty są żółte, białe lub różowe.
Europejczycy często opisywali Kannę jako „zioło podobne do żeń-szenia”.
Kanna jest bogata w różne fitochemikalia, w tym:
- Alkaloidy
- Mesembryna
- Mesembrenina
- Mesembrenol
- Mesembranol
- Mesembrenon
Historia i tradycyjne zastosowanie:
W 1685 r. kanna została po raz pierwszy odnotowana w dzienniku Simona van der Stela, wczesnego odkrywcy Afryki Południowej.
Doniesiono, że holenderscy koloniści wymieniali owce na kannę od rdzennych plemion w Afryce Południowej.
W 1738 roku stwierdzono, że kanna jest „największym środkiem pocieszającym duchy i najszlachetniejszym środkiem regenerującym na świecie”.
Roślina ta była stosowana w celu poprawy nastroju, zmniejszenia stresu, napięcia i niepokoju oraz jest znana ze swoich właściwości uspokajających i przeciwzapalnych, a także bólów brzucha i zębów.
Dzieciom podawano świeży sok z liści rośliny, aby pomóc im spokojnie odpocząć przez kilka godzin. Roślina była dodawana do mleka matki, aby pomóc niemowlętom z kolką.
Roślina była stosowana jako herbata lub nalewka ze względu na swoje właściwości uspokajające. Powszechnie spożywano ją również poprzez palenie.
W Namaqualand rdzenni uzdrowiciele używali rośliny do leczenia nadużywania alkoholu, nazywając ją „onse droe drank” – nasz suchy trunek.
Myśliwi-zbieracze używali kanna do celów wytrzymałościowych podczas polowań.
U. P. Hedrick z 1919 r. zauważył, że roślina ta ma właściwości narkotyczne i jest żuta przez Hottentotów (lud Khoikhoi) w celu wywołania odurzenia.
Wnioski:
Chociaż badania kliniczne nad kanną są ograniczone, jest ona tradycyjnie stosowana od tysięcy lat.
Jak zawsze, należy skonsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem jakichkolwiek zmian w diecie lub dodaniem nowego suplementu ziołowego.
Brendler, T., Brinckmann, J. A., Feiter, U., Gericke, N., Lang, L., Pozharitskaya, O. N., Shikov, A. N., Smith, M., & Wyk, B. V. (2021). Sceletium w leczeniu lęku, depresji i zaburzeń poznawczych: Tradycyjny lek ziołowy we współczesnych systemach regulacyjnych. Current Neuropharmacology, 19(9), 1384-1400. https://doi.org/10.2174/1570159X19666210215124737
Gericke, N. (2018). Kabbo’s kwain: Przeszłość, teraźniejszość i możliwa przyszłość kanna. The Ethnopharmacological Search of Psychoactive Drugs, 122-150. https://www.researchgate.net/publication/328942189_Kabbo%27s_Kwain_The_Past_Present_and_Possible_Future_of_Kanna
Harvey, A. L., Young, L. C., Viljoen, A. M., & Gericke, N. P. (2011). Pharmacological actions of the South African medicinal and functional food plant Sceletium tortuosum and its principal alkaloids. Journal of Ethnopharmacology, 137(3), 1124-1129. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21798331/.
Hedrick, U. P. (1919). Sturtevant’s Edible Plants of the World. Henriette’s Herbs. https://www.henriettes-herb.com/eclectic/sturtevant/mesembryanthemum.html
Krstenansky J. L. (2017). Alkaloidy mezembrinowe: Przegląd ich występowania, chemii i farmakologii. Journal of Ethnopharmacology, 195, 10-19. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27939420/
Manganyi, M. C., Bezuidenhout, C. C., Regnier, T., & Ateba, C. N. (2021). Lekarstwo do żucia „Kanna”: Właściwości biologiczne i farmaceutyczne Sceletium tortuosum. Molecules (Bazylea, Szwajcaria), 26(9), 2557. https://doi.org/10.3390/molecules26092557